Pytanie nadesłane do redakcji:
Jakie mogą być skutki, gdy się nie weźmie przez np. jeden albo dwa dni leków?
Odpowiedziała:
dr n. med. Marzena Frołow
Zakład Angiologii CM UJ, Kraków
Jakich leków? Sądzę, że pytanie dotyczy doustnych leków przeciwkrzepliwych. Leki te mają określony czas działania wynoszący przeciętnie 36–48 godzin (preparaty Acenokumarol, Sintrom, Synkumar) lub 36–72 godziny (Warfaryna).
Nieprzyjmowanie kolejnych dawek powoduje stopniowe zanikanie działania leku i powrót wskaźnika INR do zakresu właściwego dla osób zdrowych, nieleczonych lekami doustnymi – czyli ok. 1,0. Czas w jakim to następuje różni się u różnych osób zależnie od stosowanego preparatu, uwarunkowań genetycznych oraz sprawności funkcji wątroby i podyktowane jest szybkością z jaką układy enzymatyczne w wątrobie dokonują przekształcenia leku do nieczynnych metabolitów. Wynosi on ok. 2–3 dni w przypadku Acenokumarolu oraz 4–5 dni w przypadku Warfaryny.
Jak widać, opuszczenie dawek preparatów Acenokumarolu szybciej doprowadzi do spadków wskaźnika INR. Dawkowanie leków zostało tak zaplanowane, aby w trakcie leczenia ich ochronne działanie, czyli zmniejszenie aktywności układu krzepnięcia było mniej więcej równomierne. Opuszczenie dawki leku powoduje osłabienie działania, przy czym opuszczenie pojedynczej dawki raczej nie doprowadzi do całkowitego zaprzestania działania, ale już przy dwóch opuszczonych dawkach jest to prawdopodobne – szczególnie w przypadku Acenokumarolu, Sintromu czy Syncumaru, jak przedstawiono powyżej. Między innymi dlatego obecnie lekarze preferują stosowanie Warfaryny, gdyż działa dłużej, jest mniej wrażliwa na „zapominalskich”.
W czasie w którym wskutek nieprzyjmowania leku wskaźnik INR spadnie poniżej poziomu określanego jako terapeutyczny (czyli zwykle <2,0) ryzyko nawrotu zakrzepicy wzrasta (jeśli oczywiście leki podawane są z powodu zakrzepicy), stąd należy poświęcić uwagę i staranność w dawkowaniu leków i pomiar INR. Tylko w takim wypadku leczenie jest bezpieczne i skuteczne.