Pytanie nadesłane do redakcji:
Jaki jest wpływ leków przeciwpsychotycznych (fenotiazyn, butyrofenonów, pochodnych tioksantenu, a także benzamidów, difenylobutyloamin i neuroleptyków wszystkich atypowych) na układ krzepnięcia i w jakim mechanizmie niektóre z tych leków (przykładowo flupentiksol) sprzyjają zakrzepicy.
Proszę o informację czy działanie to zależne jest od dawki (czy istnieje różnica przy stosowaniu neuroleptyków o takim działaniu we wskazaniach innych niż zaburzenia psychotyczne, a szczególnie schizofrenia, co wiąże się z mniejszymi dawkami i niestosowaniem postaci depôt).
Odpowiedzieli:
dr n. med. Marcin Siwek
Katedra Psychiatrii UJ CM Kraków
Centrum Dobrej Terapii Mind Art, Kraków
dr Jarosław Woroń
Zakład Farmakologii Klinicznej Katedry Farmakologii Uniwersyteckiego Ośrodka Monitorowania i Badania Niepożądanych Działań Leków w Krakowie
Jak do tej pory nie poznano dokładnie mechanizmu prozakrzepowego działania leków przeciwpsychotycznych. Sugeruje się, że mogą one indukować procesy tworzenia się zakrzepu na drodze mechanizmu podobieństwa ich budowy chemicznej do innych substancji o działaniu prozakrzepowym.
W grę wchodzi również proces osłabiania czy zaburzenia funkcji komórek śródbłonkowych, które od środka pokrywają ścianę naczyń krwionośnych. Dodatkowym mechanizmem pośrednim może być zdolność niektórych leków przeciwpsychotycznych (zwłaszcza takich jak olanzapina, kwetiapina, czy klozapina lub chlorpromazyna) do generowania zaburzeń metabolicznych, takich jak zwiększenie stężenia glukozy i cholesterolu we krwi, które wiążą się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju zmian miażdżycowych.
Powikłania zakrzepowo-zatorowe po stosowaniu leków przeciwpsychotycznych są dość rzadkie. Do tej pory nie przeprowadzono dokładnych analiz pozwalających na oszacowanie różnic pomiędzy poszczególnymi lekami przeciwpsychotycznymi w odniesieniu do stopnia ryzyka zakrzepowo-zatorowego.